TÜPLÜ DALIŞTA ALTIN KURALLAR

[siYASALforum00]

Yalnız dalinmaz çünkü asagida herseyden uzaktasinizdir. Her hangi bir ekipman arizasi, kramp, çaparize düsme, derinlik sarhoslugu gibi beklenmedik durumlari tek basiniza bertaraf edemezsiniz.

Iki dalis arkadasi (BUDDY) bir birinden sonuna kadar sorumludur. Suya girmeden öncesinden sudan tekneye dönünceye kadar bu ikili, et ve tirnak olmalidir. Eger iki arkadas kiyi dalisi yapiyorsa mutlaka kada da bir gözlemci olmasinda da büyük yarar vardir.

SİZE EĞİTİMİNİZİN VERDİĞİ DERİNLİĞİ AŞMAYIN

Limitler tek yildiz dalicilar için en fazla 18 metre, daha üst seviyedeki dalicilar için 30 metredir. Sportif amaçli aletli dalislar için genel derinlik limiti 30 metredir. Ancak, egitim amaçli dalislarda bu limit, yetkili egitmen dalicinin nezaretinde dalmak sartiyla 42 metredir. 30 metreyi asan derinliklere dalis planlanacak ise gerekli ilave emniyet tedbirlerinin alinmasi ve devaminin saglanmasi mecburidir.

SPORTIF DALISLAR, DEKOMPRASYONSUZ PLANLANMALIDIR

Dekomprasyon beli derinlikte izin verilen sürenin asilmasi neticesinde yüzeye çikarken bekleme yapilmasinin gerektigi haldir. Sportif dalislar dekomprasyonsuz izin verilen dip zamanlarina göre yapilmalidir.
Dalislarda emniyet açisindan çikista 3m de 3-5 dk. emniyet duraklamasi yapilmasinda fayda vardir. Özellikle 30m nin altina yapilan dalislarda sifir dip zamani asilmamis olsa bile 3m de 5 dk emniyet duraklamasi zorunludur.

ASLA NEFESINIZI TUTMAYIN

Sualtinda önemli kurallardan biride nefes tutmamaktir. Devamli yavas ve derin nefes alin. Düzenli nefes alarak kendimizi sualtindaki basinç degisimlerine karsi korumus oluruz. Bunu uygularken çikis hizinin 10m / dk. asmamasi gerektigi de akilda tutulmalidir. En küçük hava kabarciginindan daha yavas çikis yapin.

ALKOLLÜ DALMAYIN

Alkol almisken hatta bir gece öncesinden alkol kullandiysaniz dalmayin bu derinlik sarhoslugu riskini arttirdigi gibi dekomrasyon hastaligi riskini de arttiracaktir.

YO-YO DALISI YAPMAYIN

Belli bir derinlige ulastiktan sonra yükseldiyseniz tekrar dalarak ve yükselerek dalis yapmayin. Bu dekomprasyon hastaligi riskini arttirir. Bunun için dalis öncesi planlamanin iyi yapilarak inilecek max. derinligin kararlastirilmasi ve bu derinlige inilip çikisa basladiktan sonra yavas yavas yükselerek bir daha derine inilmemesi gereklidir.

DALIS GRUPTAKI TECRÜBESI EN AZ DALGICA GÖRE PLANLANIR

Dalis planlamasi yapilirken gruptaki en zayif dalgiç göz önünde bulundurularak derinlik ve zaman planlamasi yapilmalidir.

TÜPÜNÜZDE KI HAVAYI SÜREKLI KONTROL EDIN

Özellikle derin dalislarda tüpünüzdeki havayi sik sik kontrol edin. Hava miktari 100 bar sinirinda iken dönüse baslamis olmali ve min. 50 bar ile emniyet duraklamasinda olmalisiniz.

1. Dalis için uygun raporu verilmesini engelleyen hastaliklar nelerdir?

Orta kulak içine su girmesine yol açacak enfeksiyona, kalorik uyarana bagli vertigoya neden olabilecek timpanik membran perforasyonu, havalandirma tüpleri gibi durumlar dalisa kontrendikedir.

Orta kulak esitlemesini bozan baska bir deyimle kulak açmayi engelleyen her türlü patoloji, polip, rinit, ÜSYE gibi durumlarda geçici olarak dalis yapilamaz.

Dis kulakta kapali hava boslugu olusturan böylece dis kulak barotravmasina zemin hazirlayan buson, eksostoz, osteom gibi patolojiler dalisa engel olusturur.

Meniere hastaligi ve benzeri kronik vertigo nedenleri sualtinda oryantasyon kaybina yol açacagindan sakinca yaratir.

Basinç degisimlerinin iç kulakta yikim olusturmasina zemin hazirlayan stapedektomi, orta kulak protezleri ve mastoid kemigi ilgilendiren kronik mastoidit, mastoid fistülü gibi patalojiler dalisa kontrendikedir.

Regülatör agizliginin kullanimini olumsuz etkileyecek her türlü oral ya da maksillofasiyal deformitesi bulunanlarin dalmasi sakincalidir.

2. Dalis raporu verirken göz muayenesinde nelere dikkat edilmelidir?

Numarali maske ile dalmasina karsin basinç ölçeri, dekompresyon tablolarini, saati, pusulayi göremeyen yakin görüs kusuru bulunanlar ile bir aygit kullanmadan dalis esini, tekneyi, dalis alanini göremeyecek düzeyde görme kusuru bulunanlar dalamazlar.

Sportif dalislarda renk körlügünün bir önemi yoktur. Yeterli görme keskinligine ve alanina sahip olmak kosuluyla glokomu olanlar, retina dekolmani geçirmis ve halen risk altinda olmayanlar ile kataraktlilar dalabilirler.

Son zamanlarda geçirilmis bir oküler cerrahi ya da radikal keratotomi ise maske içinde bulunan havanin barotravma kaynagi olabilmesi nedeniyle dalisa engeldir.

3. Dalis raporu verdigimiz kisinin ruhsal durumu da degerlendirilmeli midir?

Evet. Panige yol açabilecek düzeydeki klostrofobi, agir depresyon, manik durumlar, alkolizim, uyusturucu ya da uyarici ilaç bagimliligi, dalis için uygun olmayan motivasyon olgularinda dalis kesinlikle yasaklanmalidi r. Hekimin bu tip kisilerin dalmasi sirasinda gözönünde bulundurmasi gereken bir konu da dalis esinin ve acil bir durumda kurtaricilarin da yasamlarinin tehlikeye atilacagidir.

4. Epilepsi öyküsü olanlar dalis yapabilir mi?

Diger sporlardan farkli olarak sualti ortaminda dalgicin her an tam bilinçli olmasi gereklidir. Epileptik bir kisi atletizmle ugrasabilir. Oysa siradan bir nöbet, sualtinda yasamla bagdasmayacakti r. Bu nedenle epizodik bilinç kaybi öyküsü olanlar, nöbet geçirenler, SVA ya da geçici iskemik atak öyküsü olanlar dalamazlar. Çocukluk çagi febril konvülziyon öyküsü olanlar olgu temelinde ele alinabilirler. Dalisin basli basina migren krizlerini ortaya çikardigi ve sualtinda özellikle kusma gibi komplikasyonlari n dalgiçlari çok güç durumda birakacagi gözönünde bulundurulmali dir.

5. Nörolojik bir hastaligi olanlar dalis yapabilir mi?

Nörolojik sekeli, medulla spinalis yaralanmasi öyküsü olanlar, benzer biçimde daha önce dekompresyon hastaligi geçirip nörolojik defisiti bulunanlar, sekel birakmis kafa travmasi geçirenler dalmamalidir.

Intrakraniyal operasyon geçirenlerin, demiyelizan bir hastaligi bulunanlarin, beyin tümörü bulunanlarin ve kafaiçi anevrizma ya da vasküler baska bir malformasyonu bulunanlarin dalmasi sakincalidir.

6. Kan hastaliklari dalis için kontrendike midir?

Orak hücre hastaligi, açiklanamayan anemi, polisitemi ya da lösemi dalisa kontrendikedir.

7. Kalp ve damar sistemi hastaligi olanlarin dalis yapmasi uygun mudur?

Geçirilmis miyokard enfarktüsü, anjina ya da kroner arter hastaligi durumlarinda dalis izni ayrintili muayenelerin sonucunda uzman kisiler tarafindan verilir.

Kardiak septal defektlerde, aort ya da mitral stenozda dalis sakincalidir.

Su içine batma, soguk, dalma refleksi gibi uyaranlar kendi baslarina kalpte ritm degisikliklerine yol açabilir. Ayrica bu grup patolojiler egzersize normal kardiyovasküler yaniti da bozarlar. Bu nedenle ritm bozukluklari bulunanlarin dalmalari sakincalidir. Tam kalp bloku, ikinci derece kalp bloku, egzersiz kaynakli tasiaritmi, paroksismal atrial tasikardili ya da senkop atakli Wolf-Parkinson- White sendromu, sabit hizda kalp pili kullanimi, egzersize normal kardiyovakskü ler yaniti bozan ilaç kulanimi bu kapsamda ele alinmalidir.

Egzersize toleransi kisitliyacak düzeydeki arteriyel ya da venöz periferik damar hastaliklari da dalisa kontrendikedir.

Retinal, renal, kardiyak ya da vasküler yikim olusturmus hipertansiyon dalisa engel olusturur. Hangi yasta olursa olsun 140/90 mm Hg’lik arteriyel basinç üst sinir kabul edilmelidir. Tuz kisitlamasi, kilo kaybi, diüretik kullanimi ile bu sinirin saglanmasi kabul edilebilir. Beta bloker ve diger ilaçlarla kontrolde ise daha ayrintili muayenelere gereksinim vardir.

8. Solunum sistemi hastaliklarinin hangilerine dalis izni verilmez?

Solunum sistemi ele alinirken dikkat genellikle hava hapsine yol açabilecek lezyonlara yönelir. Akciger çikis barotravmasina yol açabilecek böylesi bir durum sualti hekimliginde en çok sakinilan sonuçlara yol açar. Bu nedenle radyolojik olarak saptanan bül, kavern ve kavitasyonlar, egzersiz ve soguk havanin tetikledigi astim nöbetleri; kronik obstrüktif akciger hastaligi dalistan kesin elenme nedenidir. Çocukluk çagi astimlarinda dalis izni ayrintili özel muayeneler sonucunda uzmanlarca verilmelidir.

Spontan pnömotoraksi olanlarin saglam akcigerinde de benzer durumun gelismesi diger insanlara oranla daha anlamli derecede fazladir. Gerek dalisin pnömotoraks gelisimine yol açabilmesi, gerek böylesi bir durumun basinç altinda yaratabileceg i tehlikeler gözönüne alinarak dalis izninin verilmesi gerekir.

9. Seker hastalarinin dalis yapmasi sakincali midir?
Insüline bagli diyabet durumunda dalis, sualtinda bilinç kaybi ve bogulma riski nedeniyle sakincalidir. Insüline bagli olmayan diyabet olgularinda ise eger hipoglisemik atak öyküsü bulunuyorsa ayni kapsamda ele alinmalidir.

Gaz hapsine yol açabilecek her çesit karin duvari hernisi cerrahi olarak onarilmadikça dalisa kontrendikedir. Benzer biçimde sindirim sistemi barotravmasina kaynaklik edebilecek parösefageal ya da hiatal herni dalisa engeldir. Hiatus hernisi ayrica karin içi basincin artmasi ile reflü ösefajite de neden olabilir.

10. Gebelik ya da karin içi basinci degistirilebilen durumlarda dalisa izin verilir mi?

Her ne kadar bu konuda fetüs ile ilgili teratojenik ve iskemik çalismalar yeterli degilse de gebelik durumunda dalis uygun bulunmamaktadi r.

Istanbul Üniv. Istanbul Tip Fak. Deniz ve Sualti Hekimligi AD Ögretim Üyelerinden Doç. Dr. Samil Aktas


Vücut

Vücut organlarinin çalisma sistemi ve dalislarda bu organlara, sualtindaki etkilerin neler olacagi hakkinda bilgiler verir. Bu bilgileri sualti sporu yapacak olanlarin, mutlaka ögrenmesi gerekir.

Bilindigi gibi insan vücudu, alismis oldugu hava basincinin altinda yeryüzündeki yasamini sürdürür.

Bu organlarin saglikli çalismasi ( atmosfer ) hava basincinin normal olmasiyla orantilidir. Aksi halde hava basincinin düsmesi veya yükselmesi iç ve dis organlarimizi etkileyerek çesitli hastaliklara yol açabilir. Bu nedenle vücut organlarimizi tanimali ve konumuzla ilgili yapacagi etkileri ögrenmeliyiz.

Insan vücudu milyarlarca hücreden olusmustur. Bu hücreler alinan gidalarla beslenirler. Hücrelerde canlilik havadaki oksijenle yanan karbonhidratlari n ( seker, yag vb. ) enerji meydana getirmesi sonucunda olusur.

Burada canliligin en önemli faktörlerinden biri olan oksijen insanlarda solunum yolu ile alinip kullanildiktan sonra karbondioksit olarak disari atilir. Ancak bu islemlerin yapilabilmesi için de vücut isisinin 36 – 37.5 santigrat derecede olmasi gerekir. Bu derecenin altina düsmesi halinde hipotermiya meydana geleceginden insan ölebilir.

Insanin vücudunu beyin ve sinirler, kalp ve damarlar, kemik ve kaslar, akciger, mide, bagirsaklar, böbrek, karaciger vb. organlar meydana getirir.

Vücut Bosluklari :

Insan vücudunda bilindigi gibi hava bosluklari vardir. Bunlar Sin uslar, akcigerler, orta kulak, mide,bagirsak, gögüs ve karin Bosluklaridir. Bunun yani sira basincin degismesi ile havanin hacimin de de degisiklikler olur. Su altinda basincin artmasi vücut bosluklarinda bulunan havaninda degismesine ve bu bosluklarin etkilenmesine sebep olur.

Vücut boslugumuzda bulunan akcigerlerimizle yaptigimiz solunum esnasinda aldigimiz havada, hacim olarak % 78,06 agirlik olarak %75,40 oraninda azot gazi, ( 1 lt. azot gazi 1,25 gr. ), hacim olarak % 20,94 agirlik olarak % 23,20 oraninda oksijen gazi ( 1 lt. oksijen gazinin agirligi 1,43 gr. ), ayrica havada soy gazlar ( asal gazlar ) % 0,96 hacim olarak, % 1,29 agirlik olarak bulunurlar. Dalislarda bu gazlarin zamaninda disariya çikmamasi ve derinlere indikçe su cigerinden emilen havanin basinci ile suyun basinci, bu bosluklardaki basinçla esit ölçüde ayarlanmazsa bazi arizalara yol açar.

Örnegin; Burun kanamasi, bas agrisi, kulak sancilari, denge bozulmasi, bayilma vb. tehlikelerle karsilasilabilir. Soguk alginliklari, öksürük , bademciklerin sismesi, dolu sinuslar vb. oldugunda suya girmemelidir.

Beyin ve Sinirler ;

Bir insanin saglikli yasayabilmesi, iradesini kullanarak beyninde depolanmis bilgileri, sinirleri vasitasiyla vücudunu olumlu yönde yönetmesi için kullanmaktir.

Soguk ve derin sulara basliksiz,elbisesiz ve terli olarak girmekle beyin ve sinirlerde sok ve kramplara sebebiyet verilebilir. Ayrica dalislarda yorgun uykusuz ve alkollü olmamaliyiz.

Kalp ve Kan Dolasimi ;

Kalp vücudumuzun beslenmesinde ve onarilmasinda rol oynayan kani damarlar vasitasiyla hücrelere kadar göndererek dolasimin meydana gelmesini saglar.

Su altinda artan basinç, vücudun uzun zaman su altinda kalmasiyla vücut isisinin düsmesi kanin dolasimini güçlestirir. Gövdeye kiyasla bas, kol ve bacaklar da isi daha çabuk düser. Derin nefes alip uzun zaman tutmak, tok karnina dalis yapmak, asiri su altinda kalmak, ani ve hizli hareketlerden kaçinmakla kalbinizi kuruyabilirsiniz.

Akcigerler ;

Solunum akcigerlerde meydana gelir. Havanin içinde bulunan gazlarin kana geçmesi sonucunda oksijen, karbondioksit gazi haline dönüsür. Azot, karbondioksit ve diger havada bulunan gazlarin disari atilmasi akcigerle nefes alip verilmesi sonucunda meydana gelir. Dalislarda derin nefes alarak, uzun zaman bu havayi kullanmaya çalismak, vücudu alistirmadan aletli veya aletsiz derin dalislar yapmak, aletli dalislarda su yüzüne çikarken nefes tutmak, su altinda sik sik nefes alip vermek akcigerlerin yorulmasina sebep olur.

Akcigerleri yoran sebepler.

Aletli dalislarda;

Kötü bir regülatörün su altinda direnç göstererek çalismasi.

Regülatör diyaframinin merkezi ile akciger merkez inin bir birlerin den uzak olmasi ve regülatörün iyi ayarlanamamasi .

Regülatörde fazla ölü hava boslugunun bulunmasi.

Havayi idare etmek için tüplerin iktisatli kullanilmak istenmesi.

Temiz olmayan koku yapan tüplerle dalislar.

Snorkelli ve serbest dalislarda;

Sezon basi nefes açma çalismalarindaki zorlamalar.

Snorkelin 35 - 40 cm. den fazla uzun olmasi.

Sik sik nefes alip vermek.

Mide ve Bagirsaklar ;

Bu organlar vücudun beslenmesi için alinan besin maddelerinin sindirilmesinde görev yaparlar. Dalislarda mide ve bagirsaklarin dolu olmasi, basinç altinda çalismalarini daha da güçlestirecek, kalbin daha fazla çalismasina ve yorulmasina, mide ve bagirsaklarda meydana gelen birikimlerin vücut fonksiyonlari nin bozulmasina da sebep olacaktir.

Su alti dalisi yapan bir kisinin daha fazla beslenmege ve kalori almaya gereksinimi vardir.

Yenen besin maddeleri hazmedilmeden tok karnina yapilan dalislar dogru degildir. Gerekli kaloriyi dalislardan birkaç saat önce almak lazimdir. Karbonhidrat zenginligi sebebi ile seker, çikolata, bal, pekmez vb. besinleri profesyonel dalgiçlar, balik adamlar ve yüzücüler yaptiklari faaliyetler sirasinda enerji kaybini ve üsümeyi önlemesi açisindan almaktadirlar.

Böbrekler ;

Bu organimizin görevi kanin temizlenmesini saglamaktir. Kani süzerek içinde meydana gelmis olan zararli maddeleri idrar yolu ile disari atar.

Böbreklerin korunmasi gereklidir. Böbreklerin üsütülmesi sonucu iltihaplara ve hastaliklarina sebep olursaniz bu balikadamliginizin sonu olabilir. organlarinin çalisma sistemi ve dalislarda bu organlara, sualtindaki etkilerin neler olacagi hakkinda bilgiler verir. Bu bilgileri sualti sporu yapacak olanlarin, mutlaka ögrenmesi gerekir.

Bilindigi gibi insan vücudu, alismis oldugu hava basincinin altinda yeryüzündeki yasamini sürdürür.

Bu organlarin saglikli çalismasi ( atmosfer ) hava basincinin normal olmasiyla orantilidir. Aksi halde hava basincinin düsmesi veya yükselmesi iç ve dis organlarimizi etkileyerek çesitli hastaliklara yol açabilir. Bu nedenle vücut organlarimizi tanimali ve konumuzla ilgili yapacagi etkileri ögrenmeliyiz.

Insan vücudu milyarlarca hücreden olusmustur. Bu hücreler alinan gidalarla beslenirler. Hücrelerde canlilik havadaki oksijenle yanan karbonhidratlari n ( seker, yag vb. ) enerji meydana getirmesi sonucunda olusur.

Burada canliligin en önemli faktörlerinden biri olan oksijen insanlarda solunum yolu ile alinip kullanildiktan sonra karbondioksit olarak disari atilir. Ancak bu islemlerin yapilabilmesi için de vücut isisinin 36 – 37.5 santigrat derecede olmasi gerekir. Bu derecenin altina düsmesi halinde hipotermiya meydana geleceginden insan ölebilir.

Insanin vücudunu beyin ve sinirler, kalp ve damarlar, kemik ve kaslar, akciger, mide, bagirsaklar, böbrek, karaciger vb. organlar meydana getirir.